Senedd Ewrop

Senedd Ewrop
Nawfed Senedd Ewrop
Gwybodaeth gyffredinol
Sefydlwyd	10 Medi 1952 (1952-09-10)
Math	Tŷ weithdrefn ddeddfwriaethol yr Undeb Ewropeaidd
Tymhorau	dim
Arweinyddiaeth
Llywydd	David Sassoli, S&D ers 3 Gorffennaf 2019
Is-lywydd Cyntaf	Roberta Metsola, EPP ers 12 Tachwedd 2020
Is-lywyddion	13 Rainer Wieland, EPP Othmar Karas, EPP Ewa Kopacz, EPP Lívia Járóka, NI Pedro Silva Pereira, S&D Katarina Barley, S&D Klara Dobrev, S&D Dita Charanzová, Renew Nicola Beer, Renew Heidi Hautala, Gwyrddion/EFA Marcel Kolaja, Gwyrddion/EFA Dimitrios Papadimoulis, GUE-NGL Fabio Massimo Castaldo, NI
Ysgrifennydd Cyffredinol	Klaus Welle ers 15 Mawrth 2009
Arweinwyr y grwpiau	10 EPP: Manfred Weber S&D: Iratxe García Renew: Dacian Cioloș ID: Marco Zanni Gwyrddion/EFA: Ska Keller & Philippe Lamberts ECR: Raffaele Fitto & Ryszard Legutko GUE-NGL: Manon Aubry & Martin Schirdewan
Cyfansoddiad
Aelodau
Grwpiau gwleidyddol	8      EPP (175)      S&D (146)      Renew (97)      ID (76)      Gwyrddion–EFA (73)      ECR (62)      GUE/NGL (39)      NI (37)
Pwyllgorau	22 Cyllidebau Rheolaeth Gyllidebol Materion Economaidd ac Ariannol Materion Cymdeithasol a Chefnogaeth Amgylchedd, Iechyd Cyhoeddus a Diogelwch Bwyd Diwydiant, Ymchwil ac Ynni Marchnad Fewnol a Diogelu Defnyddwyr Trafnidiaeth a Thwristiaeth Datblygu Rhanbarthol Datblygu Amaethyddiaeth a Gwledig Pysgodfeydd Diwylliant ac Addysg Materion Cyfreithiol Hawliau Sifil, Cyfiawnder a Materion Cartref Materion Cyfansoddiadol Hawliau Menywod a Chydraddoldeb rhwng y Rhywiau Deisebau Materion Tramor Hawliau Dynol Diogelwch ac Amddiffyn Datblygu Masnach Ryngwladol
Hyd tymor	5 Mlynedd
Tâl	€8,932.86 (gross per month)
Etholiadau
System bleidleisio	Dewiswyd gan aelod wladwriaeth, systemau gan gynnwys: Rhestr plaid Pleidlais sengl drosglwyddadwy Cyntaf heibio’r postyn (mewn ffaith, y coleg etholiadol sy’n siarad Almaeneg yng Ngwlad Belg)
Etholiad diwethaf	23–26 Mai 2019
Etholiad nesaf	2024
Arwyddair
Unedig mewn amrywiaeth
Man cyfarfod
Louise Weiss: Strasbwrg, Ffrainc
Man cyfarfod
Espace Léopold: Brwsel, Gwlad Belg
Gwefan
europarl.europa.eu

Un o ganghennau deddfwriaethol yr Undeb Ewropeaidd ac un o'i saith sefydliad yw Senedd Ewrop (neu Y Senedd Ewropeaidd). Gyda Chyngor yr Undeb Ewropeaidd, mae hi'n deddfu deddfwriaeth Ewropeaidd, yn gyffredin ar gynnig y Comisiwn Ewropeaidd. Mae'r Senedd yn cynnwys 705 o Aelodau Senedd Ewrop (ASEau). Mae hi'n cynrychioli'r ail etholwyr mwyaf yn y byd (ar ôl Senedd India) a'r etholwyr democrataidd traws-wladol mwyaf yn y byd (375 miliwn o bleidleiswyr cymwys yn 2009)^[1][2]

Ers 1979, etholir y Senedd yn uniongyrchol bob pum mlynedd gan ddinasyddion yr Undeb Ewropeaidd trwy bleidlais gyffredinol. Mae'r nifer a bleidleisiodd yn etholiadau seneddol wedi lleihau bob tro ar ôl 1979 tan 2019, pan cynyddwyd y nifer gan 8 y cant, ac aeth yn uwch na 50% am y tro cyntaf ers 1994.^[3] 18 oed yw'r oedran pleidleisio ym mhob Aelod-wladwriaeth ac eithrio ym Malta ac Awstria, lle mae'n 16 oed, a Gwlad Groeg, lle mae'n 17 oed.^[4]

Er bod gan Senedd Ewrop bŵer deddfwriaethol, fel y mae y Cyngor, nid oes ganddi'r hawl menter – sydd yn hawl y Comisiwn Ewropeaidd – fel y rhan fwyaf o seneddau gwladol yr aelod-wladwriaethau.^[5][6] “Sefydliad cyntaf” yr Undeb Ewropeaidd yw hi (soniwyd yn gyntaf yn ei gytundebau a bod gan flaenoriaeth seremonïol dros sefydliadau eraill yr UE),^[7] a rhannu pwerau deddfwriaethol a chyllidebol cyfatal gyda’r Cyngor (ac eithrio ar ychydig o faterion lle gweithreda gweithdrefn deddfwriaethol arbennig). Hefyd, mae ganddi reolaeth cyfartal dros gyllid yr UE. Yn y pen draw, mae’r Comisiwn Ewropeaidd, sydd yn gwasanaethu fel cangen weithredol yr UE, yn atebol i’r Senedd. Yn enwedig, gall y Senedd benderfynu a ddylid cymeradwyo enwebai’r Cyngor Ewropeaidd ar gyfer Arlywydd y Comisiwn, ac mae hi ymhellach yn gyfrifol am gymeradwyo (neu wrthod) penodi’r Comisiwn yn ei gyfanrwydd. Gall hi wedyn gorfodi’r Comisiwn cyfredol i ymddiswyddo gan deddfu cynnig cerydd.^[5]

Llywydd Senedd Ewrop yw David Sassoli (PD) etholwyd yn Ionawr 2019. Mae e’n llywyddu dros siambr aml-blaid, y pum grŵp mwyaf yw grŵp Plaid Pobl Ewrop (EPP), Cynghrair Flaengar y Sosialwyr a'r Democratiaid (S&D), Renew Europe, y Gwyrddion/Cynghrair Rhydd Ewrop (Gwyrddion–EFA) ac Hunaniaeth a Democratiaeth (ID). Etholiadau 2019 oedd yr etholiadau UE-gyfan diwethaf.

Mae pencadlys y Senedd yn Strasbwrg, Ffrainc,^[8] a’i swyddfeydd gweinyddol yn Ninas Lwcsembwrg. Mae sesiynau llawn yn digwydd yn Strasbwrg yn ogystal â Brwsel, Gwlad Belg, wrth i gyfarfodydd pwyllgor y Senedd yn digwydd yn bennaf ym Mrwsel.^[9]

1. ↑ Wielaard, Constant Brand and Robert (2009-06-08). "Conservatives Gain in European Parliament Elections" (yn Saesneg). ISSN 0190-8286. Cyrchwyd 2021-05-08.
2. ↑ "Misery for social democrats as voters take a turn to the right". the Guardian (yn Saesneg). 2009-06-08. Cyrchwyd 2021-05-08.
3. ↑ "Results of the 2014 European elections - European Parliament". Results of the 2014 European elections - European Parliament (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-05-08.
4. ↑ "The European Parliament: electoral procedures | Fact Sheets on the European Union | European Parliament". www.europarl.europa.eu (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-05-08.
5. ↑ ^{5.0 5.1} "About Parliament". About Parliament (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-05-08.
6. ↑ "Pöttering defends parliament's role at EU summits: theparliament.com". web.archive.org. 2011-05-24. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-05-24. Cyrchwyd 2021-05-08.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link)
7. ↑ "Parliament's Protocol Service - mission impossible?". www.europarl.europa.eu. Cyrchwyd 2021-05-08.
8. ↑ Erthygl 28 Cytundeb ar Undeb Ewropeaidd
9. ↑ Anonymous (2016-06-16). "European Parliament". European Union (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-05-08.